Endoskopik Cerrahi halk arasında kapalı ameliyatlar olarak bilinmektedir. İkiye ayrılır: Laparsokopi batın içinin; Histeroskopi ise Rahim içinin kameralı yöntemlerle gözlenmesi ve girişim yapılması işlemidir. Geleneksel yöntemlerle yapılan açık ameliyatlara alternatif olarak 70’lerin sonunda uygulanmaya başlanmıştır. Önceleri sadece tanısal bir araç iken bugün neredeyse jinekolojik operasyonların tamamı laparoskopi ile yapılabilir hale gelmiştir. VM Medical Park Kocaeli Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Emin Hakverdi kafaları karıştıran ve merak uyandıran konuya laparoskopik ameliyatlara değindi.
Öncelikle açık ameliyatlara göre çok daha küçük yaklaşık 1 cm’lik deliklerden ameliyat tamamlanmaktadır. Göbek deliği hizasından karın içerisine, karın içerisini görüntülemek amacı ile kamera sistemi yerleştirilir. Karın duvarında ameliyatın genişliğine göre iki veya daha fazla 5-10 mm genişliğinde delikler açılarak, karın boşluğuna cerrahi işlemin yapılmasında kullanılan aletler yerleştirilir ve gerekli olan cerrahi müdahale bu şekilde yapılır. Özellikle güvenle yapılabilmesi için özel bir eğitim ve yeterli deneyim gereklidir.
Günümüzde Laparoskopi ile jinekolojik ameliyatların büyük bir kısmı yapılabilmektedir. Avantajları cilt üzerindeki kesilerin çok daha küçük olmasından kaynaklanır. İçeride yapılan operasyonun boyutu açık cerrahi ile aynıdır. Hasta daha az ağrı hisseder, hastanede daha kısa süre kalır, iş ve sosyal hayatına daha erken döner. Bu da kendiliğinden hastanede kalma süresini kısaltır, ameliyat sonrası daha az ağrı hissedilir ve daha iyi kozmetik sonuçlara ulaşılır. Ayrıca ameliyat alanını dijital büyütme ile daha net ve donanıma göre üç boyutlu görme imkanı sağlamaktadır.
LAPAROSKOPİ KARARI NEYE GÖRE VERİLİYOR?
Genel durumu operasyona elverişli olan herkese endoskopi yapılabilmektedir. Tüm cerrahi operasyonlar gibi laparoskopi planlanan hastalarının da detaylı olarak özgeçmişi sorgulanmalı, ciddi kalp rahatsızlıkları var ise kapalı ameliyatta ısrarcı olunmamalıdır. Çok büyük ve çok sayıda myomu olan kadınlar, yumurtalık kanseri olan kadınlarda açık ameliyat hasta yararınadır. Bunun yanı sıra açıklanamayan endometriyum ve rahim ağzı kanseri, pelvik ağrı, endometriozis, myoma uteri, over kistleri, dış gebelik, pelvik ve tuboovaryen abse, infertilite (kısırlık), jinekolojik kanserlerde güvenle kullanılabilen yöntemlerdendir.
Op. Dr. Hakverdi laparoskopi ile yapılan ameliyatların dokulara ve organlara daha az zarar verdiğinin ve karın boşluğu açılmadığı için ameliyat sonrası enfeksiyon ve yapışıklık ihtimalinin daha az olduğunun altını çiziyor. Organlar büyütülerek gözlemlendiği için çıplak gözle görülenden daha fazlası, bazı ameliyatlarda ise üç boyutlu hali görülebiliyor. Ameliyat kesisi küçük olduğu için yara yeri iyileşmesi daha hızlı olmaktadır. Laparoskopik yöntemle yapılan ameliyatların sonrasında fıtıklara daha az rastlanmaktadır. Kozmetik sonuçlarda çok daha iyidir.
Kanser cerrahisinde laparoskopinin kullanımına değinecek olursak; özellikle rahim içi yani endometrium kanserinin cerrahi tedavisinde laparoskopi önemli avantajlarıyla ön plana çıkmaktadır. Çünkü bu hastaların büyük çoğunluğu kilolu olup açık ameliyat sonrası uzun süreli yara bakımı gerektirmektedir. Laparoskopik yöntemde ise hem iki kat daha çabuk iyileşme hem de daha az sorun çıkarabilecek ameliyat kesileri ile hastalarımızı taburcu etmekteyiz. Laparoskopi aynı zamanda rahim ağzı kanserlerinde de teknik açıdan nispeten zor olsa da güvenle uygulanabilecek bir yöntemdir.
Laparoskopik yapılan önemli ameliyat gruplarından biri de kısırlık cerrahisidir. Herhangi bir sebepten tüp ile yumurtalığın ilişkisi bozulmuş ise gebe kalması için öncelikle onarmamız gereken mekanik bir sorun var demektir. Özellikle karın içinde enfeksiyon ve daha önceden cerrahi bir operasyon geçirmiş olanlarda ve ya ilerlemiş endometriozisi olanların kendine özgü değişmiş anatomisi her cerrahın korkulu rüyası haline gelebiliyor. Tüplerin yapışıkları laparoskopik olarak açılabilir eski işlevsel haline getirebilmektedir. Tüpün iç tabakasının hasar durumuna, tüpün çeperinin kalınlığına ve çevre yapışıklıkların varlığına göre tekrar kapanma oranları %30-100 arasında ve gebelik oranları da %10-70 arasında değişmektedir.
Çikolata kisti nedir?
Laparoskopinin en sık kullanıldığı hastalıklardan biri endometriozistir. Endometriozis hastalığı rahim içini döşeyen hücrelerin rahim dışında yerleşmesi ve üremesi ile ortaya çıkar. İleri safhalarında rahim, tüpler, yumurtalıklar ve bağırsakları birbirine yapıştırarak ağrı, kısırlık gibi semptomlara yol açabilmektedir. Hastalığın erken evresinde karın zarı üzerine barut yanığı tarzında lezyonlar vardır. Bu lezyonlar laparoskopi sırasında yakılarak giderilebilmektedir. Bunun yumurtalıklarda gördüğümüz çeşidi ise endometriomadır. Yani herkesin isminden çokça söz ettiği çikolata kistleri. Yumurtalıklardaki yumurta rezervini azalttığı için müdahale edilmesi gereken bir over kist çeşididir. Endometriozis ilerlerse frozen pelvis dediğimiz tabloyu görürüz ki bu ilişki sırasında ve adet döneminde şiddetli ağrıların altta yatan en önemli sebeplerindendir.
Ameliyat sonrası ilk 6 saat ağızdan beslenemeyeceği için damardan serumla beslenilmeye devam edilmektedir. Sonrasında yapılan ameliyatın büyüklüğüne göre 24 ya da 48 saat sonra taburculuk planlanabilir. Yaklaşık olarak 3 gün ila 1 hafta arasında günlük sosyal yaşantınıza dönmeniz beklenir ki bu da açık ameliyatlardan en az 2 kat daha hızlı demektir.
