Türkiye otomotiv pazarı hem sıfır hem de ikinci el araç satışlarında
rekor tazelerken, endüstri tarafında rekabetçi yapısını kaybetme
tehlikesiyle karşı karşıya. İç pazarda satılan yerli üretim araç sayısı
ise son 2 yılda yüzde 9 düşerek 2024 yılında yüzde 30 seviyesine
geriledi. 60 yıla yaklaşan endüstrimizde yerli üretimde katma değerli
ürün sıkıntısı olduğunu aktaran LenaCars Genel Müdürü Selçuk Nazik
ayrıca yerli otomobil satışlarını artıracak en önemli unsurun düşük
faiz ortamı olduğuna, hurda teşviki etkisinin ise sınırlı olacağına
dikkat çekti.
Anadol, Fiat 124 ve Renault 12 ile başlayan üretim serüveni, bugün Togg
T10X, Renault Megane Sedan, Fiat Egea, Toyota Corolla, Hyundai i20 gibi
modellerle devam ediyor. 1,2 milyonun üzerinde sıfır kilometre araç satışı ile 7
milyonun üzerinde ikinci el araç satış devriyle 2024’ü rekorla kapatırken,
üretimdeki ve yerli araç satışlarındaki düşüşler de gündemde.
“Geçen yıl, bir önceki yıla göre otomobil yüzde 5, hafif ticari araç üretimi ise
yüzde 10,6 düşüş gösterdi. Sıfır araç satışlarının en yüksek rakamına ulaştığı
bir yılda üretim rakamlarındaki gerileme dikkate alınması gereken bir sonuçtur.
Özellikle ticari araç üretiminin 2022 yılından itibaren her yıl düşmesi ve son 10
yılın en düşük seviyesine gelmesi göz ardı edilmemelidir.” değerlendirmesinde
bulunan LenaCars Genel Müdürü Selçuk Nazik “Otomotiv endüstrisi
ülkemizde cari fazla veren ender sektörlerimizden bir tanesi. Hem ticari
araçlarda hem de otomobillerde ithalatın payı artışa geçmiş durumda. Son
yıllarda Türkiye’deki döviz kuru, artan maliyetler, 2025 ve takip eden yıllar için
kötü sinyaller veriyor. Tüm sektörün sağlıklı gelişimi için önlem almamız şartı.
Hem Dünya arenasında rekabet kabiliyetimizi artırmak hem de iç pazardaki
tüketici beklentilerini karşılamak için katma değerli üretime geçmeliyiz.” dedi.
Marka Model Yerlilik Oranı
(%)
2024 Satış
Adedi
Pazar
Payı % Marka Sahibi Ülke
Togg T10X 72% 30.093 3,07% Türkiye
Hyundai i10 60% - Güney Kore
Hyundai i20 57% 21.645 2,21% Güney Kore
Hyundai Bayon 57% 14.551 1,48% Güney Kore
Fiat Egea Cross 54% 25.958 2,65% İtalya
Fiat Egea Sedan 52% 58.983 6,02% İtalya
Toyota Corolla 45% 31.610 3,22% Japonya
Renault Megane 40% 40.077 4,09% Fransa
Renault Clio 40% 50.891 5,19% Fransa
TOPLAM 273.808 27,93%
Toplam Otomobil Satışı / 2024
980.341
Türk tüketicisi artık eski teknolojiye sahip otomobile binmek
istemiyor
“Her arz kendi talebini doğurur” anlayışının 60’lı yıllarda kaldığına dikkat çeken
Nazik, “Bugün Tofaş Şahin üretilse, Tofaş Şahin de satılır, ne üretsek
iç pazarda satarız anlayışından vazgeçmeliyiz. Fiat Egea 10, Renault
Megane Sedan 9 yıllık model yılı geçmişine sahip, platform olarak
baktığımızda daha da geriye gidiyoruz. Bunları 90’lı yıllarda Tofaş
Şahin, Renault 9-11-12 gibi modellerde yaşadık, 10 yıl geriden gelen
modellerle parkımızı doldurduk. Şimdi hurda teşvikiyle bu araçları
trafikten çekelim, yerli üretime destek olsun diyoruz. Katma
değersiz, çağa uygun olmayan araç üretimleriyle araç parkımızı
kanserleştiriyoruz. Tüketici eskisi gibi değil, her bilgiye anında
ulaşabiliyor, karşılaştırabiliyor, çok daha bilinçli ve seçici davranıyor.
Montaj hattından öteye gitmeli ve teknoloji üretmeliyiz.” şeklinde
devam etti.
Katma değerli üretime marka değeri nezdinde yaklaşılmasına atıfta bulunan
Nazik: “Dünya geneline baktığımızda 1800’lü yılların sonundan bugüne kadar
toplam 59 ülkede, 1147 otomobil markası doğmuş ve üretim yapmış, bugün
800’e yakını halen aktif. * Ülkemizden sadece 3 marka çıkmış, Anadol, Tofaş
ve Togg markaları. Özellikle Togg’un güçlenmesi ve özellikle başta Avrupa
olmak üzere yurtdışına ihracı, ülkemiz adına kritik öneme sahip. Öyle ki bu
zamana kadar ortaya çıkardığımız yerli bir markamızı, yurtdışı pazarında
şimdiye kadar tutunduramadık. Çin’den yapılan ithalatın ciddi şekilde artış
göstermesi halinde cari fazla veren otomotiv sektörümüzde, cari açık korkusu
yaşamamıza neden olabilir.” ifadelerine yer verdi.
Satışları hurda teşviki değil, düşük faiz artırır: TOGG en canlı örneği
TÜİK verilerine göre 2024 yılı ilk yarısı sonunda trafiğe kayıtlı araç sayısı 31
milyonu aşmış durumda. Araçların yaş ortalaması 14,5 yıl, araç parkının %25’i
ise 21 yaş üzeri araçlardan oluşuyor. Olası bir hurda teşvikinin hayata geçmesi
durumunda Türkiye’de trafiğe kayıtlı yaklaşık 4,5 araçtan birini ilgilendirdiği
ortaya çıkıyor. Ne var ki Nazik, en son uygulanan hurda teşvikinin satışlarda
sınırlı etkisi olduğunu aktardı: “Bunun tersine, hurdaya çıkması beklenen
otomobillerin fiyatlarında bir artış yaşanmıştı. Hurda araçların, işin
ticaretini yapan esnaflar tarafından toplu satın alınması ve araç
alacaklar için bu araçların indirim konusu yapılması gibi durumlar
ortaya çıkmıştı. Gerek sıfır kilometre gerekse de 2.el araç satışlarını
tetikleyen en kritik faktör faiz oranları. Net örneğini Togg’da
görebiliriz, geçen yıl satılan toplam 99.489 adet elektrikli aracın
30.093 adeti Togg oldu. Satışları artıran en önemli faktör alımlarda
uygulanan sıfır veya düşük faiz kampanyası.”
*
Ülke Marka Sayısı
ABD 256
İngiltere 167
Çin 146
Almanya 118
Fransa 77
İtalya 77
İsveç 33
Japonya 26
Rusya 24
İspanya 20
Kanada 17
İsviçre 13
Güney Kore 11
Brezilya 11
Avusturya 11
Hollanda 9
Avustralya 9
Polonya 8
Çek Cumhuriyeti 8
Tayvan 8
Arjantin 7
Hindistan 7
Belçika 6
Letonya 6
Birleşik Arap Emirlikleri 5
Finlandiya 4
Meksika 4
Güney Afrika 3
Ukrayna 3
Sırbistan 3
Nijerya 3
Slovenya 3
Romanya 3
Türkiye 3
İsrail 3
Malezya 3
Danimarka 2
Litvanya 2
Estonya 2
Norveç 2
Portekiz 2
İran 2
Tayland 1
Lihtenştayn 1
Macaristan 1
Andorra 1
Pakistan 1
Yeni Zelanda 1
Tunus 1
Sri Lanka 1
Hırvatistan 1
Azerbaycan 1
Singapur 1
Özbekistan 1
Slovakya 1
Vietnam 1
Monako 1
Fas 1
Genel Toplam 1147