Bu yöntem sayesinde ameliyat sırasında hastadan
alınan doku, hızlıca dondurulduktan sonra kesit alınıp mikroskop altında incelenerek 10-15
dakika gibi kısa bir sürede tanı konuyor ve ameliyatı yapan doktora bilgi verilebiliyor.
Böylece ameliyatı yapan cerrah tarafından ameliyatın gidişatı da bu bilgiye göre
belirlenebiliyor” açıklamasında bulundu.
Patolojinin sadece kanser tanısının konduğu değil, hastalığın tedavisine ve nasıl
seyredeceğine yönelik de pek çok testin yapıldığı bir branş olduğunu belirten Anadolu Sağlık
Merkezi Patoloji Uzmanı Prof. Dr. Zafer Küçükodacı, “Günümüzde kanserde kullanılan,
hedefe yönelik tedavi yöntemlerinin her geçen gün artması patolojinin kanser tedavisindeki
yerini ve önemini de artırdı. Akıllı ilaçların, sadece bu ilaçlardan fayda görecek kanser
hastalarında kullanılması gerekiyor. Bu hastalar ise patolojide yapılan birtakım moleküler
testler ile belirlenebiliyor” dedi.
Ameliyat sırasında 15 dakikada tanı
Normalde bir dokunun mikroskop altında incelenebilecek hale gelmesi için hastadan alınan
dokuların, “doku takibi” denen bir işlemden geçmesi gerektiğini vurgulayan Patoloji Uzmanı
Prof. Dr. Zafer Küçükodacı, “Bu işlem yaklaşık 12-16 saatlik bir süreç gerektiriyor. Normalde
hastadan doku alındıktan 12-16 saatlik bir süre sonra ilk mikroskobik incelemeyi
yapabiliyoruz. Frozen yönteminde ise 15 dakikalık bir süre içerisinde doku donduruluyor,
kesit alınıyor, boyanıyor ve değerlendirilip tanı konuyor. Nadir durumlarda bu süre biraz
daha uzuyor ama genellikle 15 dakika içerisinde işlemi tamamlamış, tanı koymuş ve cerraha
ameliyatın nasıl devam edeceğiyle ilgili karar vermesinde konsültan olarak yardımcı olmuş
oluyoruz” diye konuştu.
Vakaların yüzde 90’ına 24-36 saat içerisinde tanı konuluyor
Uluslararası standartlara göre patoloji raporu için kabul edilen ideal sürenin bir hafta ile 10
gün arasında olduğunun altını çizen Patoloji Uzmanı Prof. Dr. Zafer Küçükodacı, “Sonrasında
yapılacak moleküler testler için de benzer bir süre öngörülüyor. Ancak biz vakalarımızın
yüzde 90’dan fazlasına 24-36 saat içerisinde tanı koyuyoruz, ki bunların önemli bir kısmı
kanser tanısı. Özellikle kanser hastalarında patoloji raporunun kısa sürede sonuçlanması,
tedavinin de kısa sürede başlamasını sağladığı için önemli. Kanser tanısı koyduktan sonra ise,
doğru ve etkin tedaviyi belirlemek için gerekli olan moleküler testleri de bir gün ile en fazla
bir hafta gibi kısa bir süre içerisinde sonuçlandırıyoruz” şeklinde konuştu.
Frozen, ameliyat sırasında uygulanan bir tanı yöntemidir
Frozen veya “Frozen Kesit” yönteminin ameliyat sırasında gerçekleştirilen bir tanı yöntemi
olduğunu söyleyen Prof. Dr. Zafer Küçükodacı, “Patoloji pratiğinde yer alan en zor ve özellikli
işlemlerdendir. Ameliyat esnasında tümör dokusundan alınan örnek, patolog tarafından
mikroskobik olarak değerlendirilip 15 dakika gibi kısa bir sürede ameliyatı yapan cerraha
sonuç bildirilir. Ameliyatı yapan cerrah ile birebir görüşerek, cerrahın yapacağı ameliyatı
bizim vereceğimiz cevabın nasıl değiştireceğini, tümörün hangi özelliğinin önemli olduğunu
öğrenip, bize verilen numune üzerinde kısa sürede bu değerlendirmeleri yapıp, sonucu
kendileri ile paylaşıyoruz ve bu cevaba göre ameliyatın şekli belirleniyor. Bu nedenle, frozen
işlemi tümör ameliyatlarında ameliyatın şeklini belirlemek için cerrah ile patolog arasında
gerçekleştirilen bir fikir alışverişi, bir konsültasyondur” dedi.
Ameliyat sırasında konulan tanı ile ameliyatın seyri değişebiliyor
Tümör ameliyatlarında en önemli noktalardan birinin tümörün güvenli bir cerrahi sınır ile
çıkarılması olduğuna dikkat çeken Patoloji Uzmanı Prof. Dr. Zafer Küçükodacı, “Bu tümörün
daha sonra lokal nüks riski, tümör bölgesinde tekrarlaması açısından önemlidir. Geride tümör
dokusu kalmadığından emin olmak için frozen ile cerrahi sınırların değerlendirilmesi yapılır.
Kanser ameliyatlarında bir diğer önemli nokta da tümöral kitlenin çıkarılmasına, lenf
nodlarının da ameliyatla alınmasının eklenip eklenmeyeceğidir. Kanser ameliyatlarında
tümör dokusu ile bölgesel lenf nodlarının da çıkarılması gerekebilir. Örneğin, meme kanseri
ameliyatlarında, koltuk altı lenf nodlarının çıkarılması kararı genellikle ameliyat sırasında
yapılan frozen ile verilir. Kanserin ilk yayıldığı lenf nodu olan sentinel lenf nodunda metastaz
olmadığı görülürse diğer lenf nodları çıkarılmaz. Bu durum, hastanın sonraki yaşam kalitesi ve
konforu açısından önemlidir. Ameliyat öncesi kesin tanısı konamamış hastalarda, ameliyat
sırasında kısa sürede vereceğimiz tanı ile ameliyatın şekli ve büyüklüğü tamamen değişebilir.
İyi huylu bir tümörde sadece bu tümöral kitlenin çıkarılması yeterli olmakta iken, kanser
olduğunu söylediğimizde çok daha kapsamlı bir ameliyat yapılabilir. Ameliyat sırasında
bazen, tümörün neden olduğu beklenmedik bir tablo ile karşılaşılabilir. İşte böyle durumlarda
da ameliyatın şekline frozen tanı ile yön verilir” dedi.
Bir hafta içerisinde tümörlerin moleküler özellikleri analiz edilip uygun tedavi
belirlenebiliyor
Hızlı tanı konmasında kullanılan cihazların modern olması kadar çalışan ekibin bilgi ve
deneyiminin de önemli olduğunun altını çizen Patoloji Uzmanı Prof. Dr. Zafer Küçükodacı,
“Kanser hastalarında yaptığımız moleküler testler için kullandığımız yeni nesil sekanslama
(NGS) ile bir hafta gibi kısa bir sürede çok sayıda gen bölgesindeki mutasyonların analizi
yapılabiliyor. Kanserlerin moleküler özelliklerinin tespit edilmesi, bu moleküler değişikliklere
yönelik akıllı ilaçlar olarak bilinen hedefe yönelik ilaçların kullanılmasını da beraberinde
getirmiştir. Bu ilaçların etkin ve uygun hastalarda kullanılması patolojide yapılan bu
moleküler testler sayesinde olmaktadır” şeklinde konuştu.
